CÂY MÃ ĐỀ

Cây mã đề có rất nhiều công dụng tuyệt vời trong điều trị bệnh, nhất là các bệnh liên quan đến đường tiết niệu, tiêu hoá và thậm chí là các bệnh về da. Và để tìm hiểu thêm thông tin liên quan đến loại dược liệu này, cùng với đó là nắm được những bài thuốc hay trong trị liệu, hãy cùng theo dõi chia sẻ sau cùng với chúng tôi.

Cây mã đề là cây gì? Tìm hiểu đặc điểm chung của loại cây này

Đặc điểm sinh trưởng của cây mã đề

Cây mã đề tiếng Anh là gì? Trong tiếng anh cây mã đề thường được gọi là Plantago asiatica. Chúng là một loại dược liệu thân thảo thường mọc hoang ở nhiều nơi. Đây cũng là loài cây sống lâu năm với phần thân ngắn và lá dài, to, rộng. Cây mã đề có hai loại đó là cây mã đề nước và cây mã đề khô. Đặc điểm nhận biết của cây mã đê đó chính là:

• Lá của cây mã đề khá lớn và chúng mọc thành một cụm lớn ở phần thân của gốc. Khác với phần thân ngắn, phần cuống lá ở đây khá dài. Hình dạng lá cây bông mã đề có thể tương tự như hình một chiếc thìa lớn. Dọc theo các phiến lá đó là những đường gân lá.
• Phần hoa của cây cũng rất đặc biệt. Hoa có hương thẳng đứng và mọc thành một bông dài vươn thẳng lên cao. Đây là loài hoa lưỡng tính.
• Quả của cây này sẽ có hình hộp. Bên trong mỗi quả như vậy sẽ chứa rất nhiều hạt với số lượng có thể dao động từ 8 – 20 hạt nhỏ. Những hạt nhỏ này sẽ có màu đen hoặc nâu bóng.

Sử dụng mã đề để làm dược liệu

Hầu hết trong các bài thuốc dân gian đều có nhắc đến loại dược liệu này và đây cũng là một vị thuốc quý dùng để chữa nhiều bệnh lý khác nhau. Hạt của cây mã đề sau khi được thu hoạch và phơi khô sẽ được gọi là Xa tiền tử. Trong khi đó, Mã đề thảo hoặc Xa tiền thảo được dùng để gọi phần thân cây  sau khi đã được làm khô hoàn toàn.

Cây mã đề thường sinh trưởng ở đâu?

Loại cây này có thể được tìm thấy rất nhiều trong tự nhiên. Chúng thường mọc hoang và được người dân hái về để làm thực phẩm hoặc làm thuốc. Cây mã đề sống dưới nước hay nói đúng hơn là chúng thích sống trong những khu vực ẩm ướt hoặc những vùng đất mềm.

Do đó, để trồng mã đề, tốt nhất nên lựa chọn những nơi gần nguồn nước hoặc những khu vực thoát nước. Bên cạnh đó, chúng cũng sẽ sinh trưởng mạnh mẽ trong tháng 7, 8 và đây cũng là thời gian lý tưởng để trồng loại dược liệu này.

Thu hái và sử dụng cây mã đề

Tất cả các bộ phận của mã đề, từ rễ cho đến thân, lá hoa và thậm chí là quả đều có thể được sử dụng. Chúng phục vụ nhiều mục đích khác nhau. Đặc biệt là trong điều trị bệnh. Vào những tháng mùa thu, người ta sẽ tiến hành thu hoạch cây vì đây là khoảng thời gian cây phát triển mạnh mẽ nhất. Hơn hết là phần lá cũng được xanh tốt và quả đã bắt đầu chín.

Cây sau khi được thu hoạch sẽ được loại bỏ đất và đem khi phơi khô. Trong khi đó phần quả sẽ được đập ra để lấy hạt. Hạt sau đó cũng sẽ được đem đi sấy khô để bảo quản. Đây là loại cây có thể dùng tươi hoặc khô. Do đó, việc thu hoạch cũng sẽ linh hoạt tùy theo nhu cầu sử dụng.

Cách bảo quản cây mã đề phơi khô

Sau khi được phơi khô, chỉ cần cất giữ ở những nơi khô ráo để tránh ẩm mốc. Đồng thời nên bọc kỹ để tránh côn trùng tấn công.

Thành phần dưỡng chất có trong cây

Lá cây mã đề có tác dụng gì? thành phần hoạt tính của lá cây mã đề là rất tốt cho cơ thể. Trong lá mã đề, có thể tìm thấy nhiều dưỡng chất khác nhau, chẳng hạn như:

• 2-3% Iridoid glycoside (aucubin, catalpol)
• 2-6,5% chất nhầy; flavonoid (apigenin, luteolin)
• 6,5% tanin
• Axit oleanilic
• Axit thực vậT
• 1% axit silicic
• Khoáng chất (kẽm, kali, sắt)
• Phenylethanoid (acteoside)
• Axit chlorogenic
• Vitamin (A, C và K).

Không chỉ lá mà toàn thân của cây cũng hội tụ rất nhiều hoạt chất Glucozit. Bên cạnh đó, chúng còn có nhiều chất nhầy, chất đắng cũng như  các Vitamin quan trọng cho cơ thể.

Cây mã đề chữa bệnh gì? Cây mã đề và tác dụng chữa bệnh vô cùng hiệu quả

Cây mã đề có tác dụng gì? Cây mã đề có rất nhiều công dụng quý. Chúng có thể được dùng để điều trị nhiều bệnh lý và loại bỏ các vấn đề sức khỏe. Chẳng hạn như lợi tiểu, tác dụng kháng sinh, chữa trị ho, chữa trị đái dầm hay đái khá nhiều ở trẻ em, điều chỉnh hơi thở, chữa cao huyết áp,…

Cây mã đề giúp cải thiện sức khỏe đường hô hấp

Một trong những công dụng truyền thống phổ biến nhất của loại thảo mộc này là hỗ trợ sức khỏe của phổi. Lá cây mã đề rất giàu chất nhầy, có tác dụng bảo vệ và khử mùi hôi trên đường hô hấp. Chúng làm ẩm và bao phủ đường hô hấp bằng một lớp bảo vệ giúp giảm kích ứng gây ho khan.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng lá cây mã đề có tác dụng chống lại bệnh viêm phế quản mãn tính. Chứa glycerol và pectin có đặc tính khử màu tự nhiên, Nhờ đó, có tác dụng làm dịu phổi, kích thích sản xuất nhiều chất nhờn giúp giảm khó chịu và kích ứng.

Ngoài ra, chúng cũng được sử dụng cho các trường hợp ho và kích ứng liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp. Các nghiên cứu phát hiện ra rằng loại thảo mộc này có các đặc tính giúp giảm kích ứng trong phổi đồng thời hỗ trợ hệ thống miễn dịch loại bỏ nhiễm trùng.

Cây mã đề giúp tăng cường miễn dịch cho cơ thể

Lá cây mã đề chữa bệnh gì? Lá cây mã đề có hàm lượng vitamin A và C tăng cường miễn dịch, và hàm lượng tanin cao mang lại đặc tính làm se giúp giảm viêm và chống nhiễm trùng bằng cách lấy đi chất dinh dưỡng của vi khuẩn.

Một trong những thành phần hoạt tính ít được biết đến của Plantain là hợp chất plants majonoside. Chúng có cấu trúc phân tử tương tự với thành phần hoạt chất trong Echinacea, echinacoside, và đã được chứng minh là có tác dụng tương tự trong việc điều chỉnh phản ứng miễn dịch.

Cây mã đề hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa

Hàm lượng chất nhầy cao của cây mã đề, cùng với đặc tính chống viêm của chúng làm cho loại thảo mộc này trở thành giải pháp tuyệt vời với nhiều vấn đề về tiêu hóa. Các loại thảo mộc giàu chất nhầy hấp thụ chất độc trong ruột và thải ra phân. Chúng góp phần vào thời gian vận chuyển của ruột bằng cách hấp thụ nước trong ruột kết và tạo ra hiệu ứng làm mềm và phồng phân.

Bên cạnh đó, loại dược liệu này cũng có đặc tính làm se nên có hiệu quả trong việc điều trị tiêu chảy, viêm dạ dày và viêm đại tràng. Có thể giúp khôi phục sự cân bằng axit giúp điều chỉnh tiết dịch vị và có thể điều trị chứng viêm trong dạ dày và ruột.

Cây mã đề hỗ trợ các bệnh viêm đại tràng mãn tính

Cây mã đề cũng là thuốc điều trị hiệu quả các bệnh viêm đại tràng mãn tính, viêm dạ dày cấp tính, viêm ruột và viêm ruột. Với đặc tính làm dịu, giảm đau, chúng giúp khôi phục lớp màng nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày bị tổn thương, giúp bảo vệ chống lại vết loét.

Nếu vết loét đã hình thành, hàm lượng tanin cao của mã đề sẽ mang lại cho loại thảo mộc này đặc tính chống loét. Tanin phản ứng với các protein tiếp xúc trong vết loét để tạo thành liên kết ngang, do đó giúp đóng vết thương và tạo lớp bảo vệ. “Lớp da thứ hai” này ngăn ngừa tổn thương thêm và cho phép các lớp bên trong lành lại.

Các iridoid và flavonoid có trong loại cây này còn có tác dụng chống co thắt mạnh. Nhờ vậy, có thể giúp giảm đau bụng và đau bụng bằng cách thư giãn các cơ trơn trong dạ dày.

Cây mã đề giúp tăng cường sức khỏe da

Mã đề là một loại thuốc chữa vết thương tuyệt vời với khả năng cầm máu và chữa lành các vết bầm tím, bao gồm vết thương do va chạm, vết cắn, vết đốt của ong. Đồng thời cây mã đề trị mụn và cả vết loét. Khi điều trị vết cắt và các vết thương hở khác, chúng không chỉ cầm máu mà còn ngăn ngừa nhiễm trùng bằng cách loại bỏ bụi bẩn và khử trùng vết thương.

Một đặc điểm độc đáo khiến mã đề khác biệt với hầu hết các loại cây chữa bệnh ngoài da khác là khả năng tuyệt vời. Chúng hút ra chất độc từ vết rắn cắn, từ vết cắn của động vật, côn trùng và cả ong đốt.

Thêm vào đó, loại thảo mộc đa năng này có chứa một hợp chất được gọi là allantoin – một chất làm dịu da mạnh mẽ. Giúp khuyến khích sự phát triển của tế bào. Nhờ đó, chúng sẽ có thể được sử dụng để làm dịu da tự nhiên khỏi cháy nắng, điều trị mụn trứng cá và giữ cho làn da khỏe mạnh, sáng và không có vết thâm.

Cây mã đề chữa sỏi thận và suy thận

Các vấn đề mà thận thường xuyên mắc phải đó chính là suy thận và sỏi thận. Trong cây mã đề người ta tìm thấy rất nhiều những dưỡng chất thiết yếu, chúng được xem là giải pháp hữu hiệu để nâng cao chức năng thận và phục hồi thận bị suy yếu.

Ngoài ra, sỏi thận cũng được xem là một trong những bệnh lý phổ biến. Và nếu không được điều trị kịp thời thì sẽ tạo nên những cơn đau dữ đội và tệ hơn sẽ ảnh hưởng đến thận cũng như các cơ quan khác trong cơ thể. Thay vì sử dụng các biện pháp điều trị y tế hoặc sử dụng thuốc tây y. Thì nhiều người lựa chọn sử dụng các dược liệu tự nhiên. Trong đó có cây mã đề và công dụng của chúng đã được chứng minh là rất hiệu quả.

Hướng dẫn cách dùng cây mã đề đúng cách

Các bạn không nên sử dụng quá nhiều loại dược liệu này mà không biết được liều lượng chính xác. Ở đây theo các khuyến cáo, thì chỉ nên tiêu thụ khoảng từ 10 – 30kg mỗi ngày.

Cây mã đề ăn được không? Không chỉ được dùng làm thuốc mà mã đề còn được sử dụng như một loại thực phẩm hữu ích. Bạn hoàn toàn có thể dùng chúng để chế biến các món ăn ngon cho gia đình.

Món ăn từ cây mã đề có thể được chế biến đa dạng giống như các loại rau xanh khác. Tùy theo khẩu vị của mỗi gia đình mà có thể dùng chúng để xào, luộc và thậm chí là nấu canh. Nhưng liệu cây mã đề ăn sống được không? Thực tế, phần lá non có thể được sử dụng để ăn sống và vẫn đảm bảo cung cấp được những dưỡng chất cần thiết. Tránh sử dụng phần lá già vì chúng có thể hơi khó để nhai.

Ngoài ra, một cách thông dụng khác đó là sử dụng mã đề để sắc nước uống. Phần mã đề phơi khô có thể sử dụng như trà và uống thay thế nước lọc hàng ngày. Bên cạnh đó, chúng cũng được tán mịn thành bột để phục vụ nhiều mục đích sử dụng khác nhau.

Các bài thuốc dùng cây mã đề cực kỳ hữu ích

Cây mã đề có rất nhiều công dụng, ngay cả đối với việc sử dụng cây mã đề bỏ thuốc lá. Tuy nhiên, để đạt được những hiệu quả tốt nhất, hãy cùng theo dõi các bài thuốc sau đây cùng với chúng tôi.

Chữa trị viêm đường tiết niệu, tiểu rắt tiểu buốt

Đối với các bệnh liên quan đến đường tiết niệu thì cần kết hợp cây mã đề với một số loại dược liệu khác. Bao gồm: Xa tiền tử (10g), Biển súc (rau đắng đất) (10g), Cù mạch(10g), Chi tử (10g), Mộc thông (10g), Hoạt thạch (20g), Cam thảo (3g), Đại hoàng (6g), Đăng tâm (2g), rễ cỏ tranh, cây cối xay, cây râu mèo. Sau khi chuẩn bị xong thì có thể đem sắc để lấy nước uống. Lưu ý thời gian uống và lượng thuốc sẽ tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý của mỗi người.

Bài thuốc chữa trị đái ra máu, sỏi tiết niệu

Đối với tình trạng đái ra máu hoặc sỏi tiết niệu thì có thể sử dụng khoảng 20g cây mã đề sắc lấy nước uống. Không cần để nước quá cạn mà có thể đun sôi và uống thay trà hoặc nước lọc. Hoặc có thể kết hợp cây mã đề và râu ngô, chuối hột rừng, kim tiền thảo Hai thành phần này cũng có công dụng giúp điều trị đái ra máu vô cùng hiệu quả.

Bài thuốc điều trị tiêu chảy

Cây mã đề cũng có tác dụng điều trị tiêu chảy hiệu quả. Các thành phần trong bài thuốc này sẽ bao gồm Xa tiền tử (12g), Bạch phục linh (12g), Trư linh (12g), Đảng sâm (12g), Hương nhu (10g). Cùng với đó là Đăng tâm (2g).  Sau đó, sắc với nước và uống hàng ngày.

Bên cạnh đó, cũng có thể cân nhắc sử dụng Xa tiền tử và Sơn tra để sắc lấy nước uống. Hai loại dược liệu này cũng rất công dụng trong việc điều trị tiêu chảy. Đối với trẻ em thì chỉ nên dùng khoảng 30g Xa tiền tử. Sau đó bọc lại trong một lớp vải sạch và sắc chung với nước. Để trẻ dễ uống hơn thì nên cho thêm đường. Tình trạng tiêu chảy sẽ được cải thiện rõ rệt.

Bài thuốc chữa trị đau sưng đỏ mắt do can nhiệt

Khi gặp phải các tình trạng mắt sưng và đỏ do vấn đề can nhiệt thì có thể sử dụng bài thuốc sau. Các vị thuốc cần chuẩn bị sẽ bao gồm: Xa tiền tử, Mật mông hoa, Bạch tật lê, Long đởm thao, Khương hoạt, Hoàng cầm, Thảo quyết minh, Cúc hoa. Khối lượng giữa các loại nên được lấy bằng nhau. Sau đó sẽ tán chúng thành bột mịn để sử dụng. Lưu ý là mỗi lần uống chỉ nên dùng khoảng 10g.

Bài thuốc điều trị bệnh ho

Đối với bệnh ho thì có thể sử dụng mã đề sắc chung với nước để uống. Có thể sử dụng dược liệu khô hoặc tươi, nhưng lưu ý là dùng với lượng phù hợp. Bên cạnh đó, nếu ho kéo dài hoặc có nhiều đờm thì tốt nhất nên sử dụng thêm với các loại dược liệu khác. Cụ thể là Hoàng cầm, Ngư tinh thảo, Bối dòng.

Bài thuốc chữa viêm cầu thận

Để chữa trị viêm cầu thận cấp tính thì có thể cân nhắc bào thuốc sau.

• Cây mã đề: 16g
• Đại táo: 12g
• Bạch truật: 12g
• Mộc thông: 8g
• Gừng gió: 6g
• Quế chi: 6g
• Cam thảo: 6g sắc

Với mỗi thang thuốc này, đem sắc với lượng nước thích hợp và lưu ý là chỉ nên uống một thang/ ngày. Đồng thời tham khảo thêm ý kiến của các bác sĩ đông y trước khi tăng liều lượng thuốc.

Bài thuốc điều trị sỏi bàng quang

Cây mã đề được xem là thần dược trong việc điều trị sỏi bàng quang cũng như sỏi thận. Đặc biệt là chúng có thể kết hợp với nhiều vị thuốc quý khác để điều trị dứt điểm căn bệnh này. Kết hợp những loại thuốc sau và sắc với lượng nước thích hợp, sau đó lấy nước uống và sử dụng thang thuốc trong vòng 5 ngày.

• Cây mã đề: 30g
• Ngư tinh thảo: 30g
• Kim tiền thảo: 30g
• Chuối hột rừng: 30g

Bài thuốc điều trị nóng gan mật, người nổi mụn nhọt

Đối với những ai đang gặp tình trạng nóng gan hoặc mật thì có thể sử dụng lá mã đề tươi kết hợp chung với gan lợn. Sau khi sơ chế có thể đem hai nguyên liệu này xào chung với nhau hoặc chế biến theo khẩu vị riêng. Sử dụng liên tục trong các bữa cơm khoảng 1 tuần để thu được kết quả tốt nhất.

Ngoài ra, với những mụn nhọt trên cơ thể, để giúp giảm sưng và giúp giảm bớt độc tố thì có thể dùng lá mã đề tươi. Sau đó dập nát và đắp vào vùng da mụn đang sưng lên.

Bài thuốc trị chảy máu cam

Đối với những người thường xuyên chảy máu cam, cách tốt nhất là sử dụng lá mã đề tươi. Ở đây sau khi giã nát thì sẽ vắt lấy phần nước cốt. Sau đó hoà chung với một ít nước và uống. Hoặc cũng có thể kết hợp giữa việc uống lá mã đề và đắp phần lá đã được giã lên trán. Chắc chắn sẽ giúp trị khỏi chỉ trong vài ngày.

Bài thuốc giúp trị chốc lở ở trẻ nhỏ

Với những trẻ bị chốc lở thì cách tốt nhất đó chính là sử dụng lá mã đề tươi nấu chung với giò heo. Canh giò heo mã đề được xem là một bài thuốc bổ. Đặc biệt là rất công hiệu và giúp trẻ mau chóng khỏi bệnh.

Bài thuốc chữa trị rụng tóc

Việc rụng tóc là một vấn đề gây nhiều phiền toái. Và để điều trị chứng rụng tóc thì cách tốt nhất là sử dụng lá mã đề khô. Sau đó đốt phần lá này và trộn chung với giấm đen. Sau khi ngâm khoảng 1 tuần thì có thể sử dụng để thoa lên da đầu.

Cây mã đề bán ở đâu?

Nếu muốn biết cây mã đề mua ở đâu, thì tốt nhất nên tìm đến các tiệm thuốc Đông y. Tại đây có rất nhiều sản phẩm dược liệu được làm từ cây mã đề, bao gồm cả các sản phẩm mã đề phơi khô. Thêm vào đó, đây cũng là những địa chỉ uy tín nhờ vậy sẽ đảm bảo được chất lượng tốt nhất.

Ngoài ra, tại các khu chợ cũng có nhiều gian hàng chuyên bán các loại thảo mộc khô, trong đó có bã đề. Nhưng trước hết hãy kiểm tra nguồn gốc xuất xứ cẩn thận cũng như kiểm tra chất lượng của chúng trước khi mua. Tốt nhất, nên mua các sản phẩm mã đề nguyên cành hoặc nguyên cây. Tránh mua những loại dược liệu bị nghiền nát hoặc ở dạng bột.

Một vài lưu ý trong quá trình sử dụng cây mã đề

Bất cứ loại dược liệu nào cũng vậy, nếu không sử dụng đúng cách thì không chỉ không phát huy được tác dụng. Mà thêm vào đó chúng có thể phản tác dụng và ảnh hưởng đáng kể đến sức khoẻ. Vậy nên khi sử dụng cây mã đề, hãy lưu ý những vấn đề sau đây:

• Sử dụng đúng liều lượng và không nên lạm dụng. Tốt nhất nên hỏi ý kiến của các bác sĩ điều trị.
• Phụ nữ đang trong giai đoạn mang thai nên tránh sử dụng. Việc tự ý sử dụng hoặc dùng không đúng cách có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Trường hợp xấu hơn là có thể dẫn đến sảy thai.
• Trẻ nhỏ và nhất là trẻ dưới 3 tuổi nên tránh sử dụng.
• Không nên tự kết hợp các thành phần dược liệu với nhau. Đặc biệt là nếu không biết công dụng hoặc dược tính của chúng. Ngay cả với việc chế biến mã đề với các thực phẩm khác cũng nên được xem xét kỹ.
• Để đạt được công dụng hiệu quả, hãy tránh việc sử dụng bia rượu trong quá trình điều trị hoặc sử dụng cây mã đề.

Cây mã đề được xem là thần dược trong điều trị bệnh. Nhất là các bệnh lý liên quan đến đường tiết niệu. Không chỉ dễ sử dụng mà dược liệu này còn được đánh giá cao về hương vị và công hiệu. Hoàn toàn thích hợp cho cả người lớn và trẻ nhỏ. Để tìm hiểu thêm những loại dược liệu quý, cũng như tìm mua được những sản phẩm dược liệu tốt nhất.